شمع خودرو یکی از اجزای کوچک اما حیاتی در سیستم احتراق موتور است. اجزای شمع ماشین نقشی مهم در تولید جرقه، شروع احتراق و عملکرد بهینه موتور دارند. شناخت این اجزا به ما کمک می‌کند تا در زمان تعویض یا بررسی شمع، تصمیم‌های دقیق‌تری بگیریم و از عملکرد صحیح موتور اطمینان حاصل کنیم. در این مقاله از سری مقالات شمع خودرو بازرگانی احمدی به معرفی اجزای شمع ماشین میپردازیم.

اجزای شمع ماشین چیست؟

هر شمع خودرو از چند بخش اصلی و مکمل تشکیل شده که به‌صورت هماهنگ وظیفه انتقال جریان الکتریکی و تولید جرقه را بر عهده دارند. در ادامه، به معرفی کامل اجزای شمع ماشین می‌پردازیم:

1. ترمینال (Terminal)

ترمینال محل اتصال کابل شمع به شمع خودرو است. جریان الکتریکی با ولتاژ بالا از طریق کوئل به این قسمت منتقل می‌شود. اگر ترمینال به‌درستی عمل نکند، جریان الکتریکی به‌درستی وارد شمع نخواهد شد.

2. ایزولاتور (Insulator)

این قسمت معمولاً از جنس سرامیک است و دور الکترود مرکزی را احاطه می‌کند. وظیفه اصلی ایزولاتور، جلوگیری از نشت جریان الکتریکی به بدنه شمع و حفظ ایمنی در مدار است. طراحی شیارهای ایزولاتور نیز به پیشگیری از قوس الکتریکی کمک می‌کند.

3. الکترود مرکزی (Central Electrode)

جریان الکتریکی از ترمینال به این الکترود منتقل شده و از طریق آن به الکترود کناری جرقه می‌زند. جنس الکترود مرکزی معمولاً از نیکل، پلاتین یا ایریدیوم است و بر کیفیت احتراق و طول عمر شمع تأثیر دارد.

4. الکترود زمین (Ground Electrode)

این الکترود در تماس با بدنه موتور قرار دارد و جریان الکتریکی را به بدنه هدایت می‌کند. فاصله بین الکترود مرکزی و الکترود زمین، همان گپ شمع است که تعیین‌کننده کیفیت جرقه است.

5. بدنه شمع (Shell)

بدنه فلزی شمع ماشین محل نصب آن به سرسیلندر است. علاوه بر انتقال گرما، نقش محافظت از اجزای داخلی را هم ایفا می‌کند.

6. واشر آب‌بند (Gasket)

این واشر معمولاً از مس ساخته شده و در محل اتصال بدنه شمع با موتور قرار می‌گیرد. وظیفه اصلی آن جلوگیری از نشت گازهای احتراق و حفظ فشار در سیلندر است.

نقش اجزای شمع ماشین در عملکرد موتور

تمام اجزای شمع ماشین به شکل هماهنگ کار می‌کنند تا جرقه‌ای قوی، به‌موقع و پایدار تولید شود. این جرقه برای احتراق صحیح سوخت و هوا در سیلندر ضروری است. در صورت خرابی هر یک از این اجزا، ممکن است علائمی مانند ریپ زدن، کاهش شتاب یا افزایش مصرف سوخت بروز کند.

انتخاب شمع مناسب و سالم، نه تنها باعث افزایش قدرت موتور می‌شود، بلکه به کاهش آلایندگی، مصرف سوخت کمتر و استارت بهتر خودرو نیز کمک می‌کند. اگر اجزای شمع ماشین مانند الکترود یا ایزولاتور دچار ساییدگی یا ترک شوند، عملکرد شمع دچار اختلال شده و در نتیجه موتور دچار لرزش، خام‌سوزی یا کاهش بازدهی می‌شود. از این رو توصیه می‌شود در هر سرویس دوره‌ای، وضعیت شمع‌ها بررسی شود. بررسی گپ بین الکترودها نیز ضروری است، چراکه فاصله نامناسب باعث ضعف در جرقه‌زنی می‌شود و در بلندمدت به آسیب موتور منجر خواهد شد.

چه زمانی باید شمع خودرو را تعویض کنیم؟

بر اساس پیشنهاد شرکت‌های سازنده مانند NGK و Bosch، شمع‌ها معمولاً پس از طی ۳۰،۰۰۰ تا ۱۰۰،۰۰۰ کیلومتر بسته به جنس آن‌ها باید تعویض شوند. بررسی اجزای شمع ماشین در زمان تعویض یا سرویس می‌تواند از آسیب‌های بزرگ‌تر جلوگیری کند.

راهنمای انتخاب شمع مناسب

هنگام خرید شمع جدید، باید به نکاتی مانند:

• نوع موتور و دمای کاری آن

• برند معتبر

• آلیاژ به‌کاررفته در الکترودها

• توصیه شرکت خودروساز

توجه داشته باشید. اگر به دنبال اطلاعات بیشتر درباره انتخاب شمع مناسب هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله شمع ماشین چیست و چه اهمیتی دارد؟ را نیز مطالعه کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله با اجزای شمع ماشین آشنا شدیم و دیدیم که چگونه هر بخش از این قطعه کوچک، در عملکرد کل سیستم احتراق نقش دارد. بررسی منظم شمع و اجزای آن، یکی از ساده‌ترین ولی مؤثرترین راه‌ها برای حفظ سلامت موتور خودرو است.